Göz tembelliği çocuklukta mı kalır? Yetişkinlerde Ambliyopi gerçeği

Çocukluk döneminde fark edilmeyen göz tembelliği, yetişkinlikte birçok kişinin yaşam kalitesini etkileyebiliyor. Tek gözle bulanık görme, derinlik algısında bozulma ve göz yorgunluğu en sık görülen şikayetler arasında yer alıyor. Kişiler, yıllarca bu durumun artık tedavi edilemeyeceğine inanarak göz muayenesi yaptırmayı ihmal ediyor.

Batıgöz Sağlık Grubu Çankaya Şubesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Aziz Serkan Topaloğlu, yetişkinlerde de görme merkezinin yeniden aktive edilebileceğini belirterek şu ifadelerde bulundu,

“Geç kaldım diye düşünmeyin. Göz tembelliğinde ilk adım, muayene ve doğru değerlendirmedir.”

Göz Tembelliği neden olur?

Göz tembelliği, gözde yapısal bir sorun olmamasına rağmen görme keskinliğinin düşük olmasıdır. Temelde, iki göz arasındaki görme kalitesi farkından kaynaklanır. Başlıca nedenleri ise şunlardır:

• Şaşılık (Strabismus): Gözlerin farklı yönlere bakması nedeniyle beyin, çift görmeyi engellemek için kayan gözden gelen görüntüyü baskılar.
• Kırma Kusuru Farklılıkları (Anizometropi): İki göz arasında belirgin bir miyopi, hipermetropi ve astigmatizma farkının olmasıdır.
• Gözü Kapatan Nedenler (Form Deprivasyonu): Göz kapağı düşüklüğü (pitozis) veya katarakt gibi durumlar nedeniyle ışığın retinaya ulaşmasının engellenmesi.

Yetişkinlikte Göz Tembelliği neden olur?

Göz tembelliği (Ambliyopi) genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan bir gelişim bozukluğudur, yetişkinlikte yeni bir durum olarak başlamaz. Yetişkinlikte göz tembelliğinin nedeni ise aslında çocuklukta başlayan ve tedavi edilmediği için kalıcı hale gelen durumun kendisidir.

Yetişkin bir kişide göz tembelliği teşhisi konulmasına yol açan, kökeni çocukluğa dayanan temel nedenler:

1. Beynin Tercih Yapması (Kalıcı Baskılanma)

Göz tembelliği, gözün kendisinden değil, beyindeki görme merkezinin gelişiminin yetersiz kalmasından kaynaklanabilir. Beyin, gelişiminin kritik döneminde (yaklaşık 7-9 yaşa kadar) net bir görüntü alamayan gözden gelen sinyalleri baskılar ve daha iyi gören gözü kullanmayı tercih eder. Bu baskılama kalıcı hale geldiği için, kişi yetişkin olduğunda bile tembel gözüyle tam görme keskinliğine ulaşamaz.

2. Çocukluktaki Başlıca Tetikleyici Durumlar

Bu baskılanmaya yol açan ve yetişkinlikte de süren üç temel durum vardır:

• Şaşılık (Strabismik Ambliyopi)
• İki Göz Arasındaki Yüksek Numara Farkı (Anizometropik Ambliyopi)
• Görme Ekseni Kapanıklığı (Deprivasyon Ambliyopisi)