Astım Tanı Ve Tedavisinde Bilmeniz Gerekenler
Sizde Astım olduğunu öğrendiniz ! Endişelisiniz! Fakat Üzülmeyin! Çünkü, Astım kontrol altına alınabilir…Bunu sizde yapabilirsiniz! Astımınızı kontrol etmeyi öğrenirseniz astım hayatınızı yönlendirmez.!
Sizde Astım Varsa
- Astım hastalığını ciddiye alın
- Astım için doktorunuzun verdiği ilaçları düzenli kullanın
- Kullandığınız ilaçlar astım belirtilerini ortadan kaldırmıyorsa derhal doktorunuza başvurun.
Astım Belirtilerinizi Tanıyınız!
- Soluk alıp verirken göğsümde ıslık sesleri işitiyorum
- Göğsüm de sıkışma hissi oluyor
- Durup dururken nefesim sıkışıyor.
- Ard arda öksürüyorum
- Hareket ederken veya bir hareketten hemen sonra öksürüyorum
- Hareket ederken veya bir hareketten hemen sonra nefesim daralıyor.
- Geceleri devamlı öksürüyorum
- Bu belirtilerin bir veya birden fazlası beni gece uykudan uyandırıyor.
Ara sıra bu belirtiler sizde oluyor mu?
Bu belirtilerin herhangi birisi sizde uzunca bir süreden beri bulunuyorsa Astımınız var demektir.
Astım belirtileri insandan insana değişir hatta aynı insanda farklı zamanlarda değişik belirtiler bulunabilir.
Astım belirtileri kısa veya uzun bir süre devam ettikten sonra kaybolur. Belirtili dönemlere astım krizi veya astım nöbeti adı verilir. Nöbetler arasında şikayetler bulunmaz.
DİKKAT!
Göğüste hafif sıkışma hissi, hafif ıslık sesi, öksürük, uykuya dalarken huzursuzluk, sinirlilik,boğazda yanma, gözde sulanma astım nöbetinin başlayacağını gösteren belirtilerdir.
Öncü belirtilerinizi iyi tanıyın! Böylece erken önlem alma olanağını sağlaya bilirisiniz.
Sizde Astım Nöbetini başlatan Etkenleri Araştırın: Genellikle nefes yollarınızı tahriş eden herhangi bir etkenle karşılaşınca Astım nöbetiyle ilgili şikayetler başlar. Bu etkenlere Astım nöbetini tetikleyen (başlatan)etkenler denir.
Astım nöbetlerini TETİKLEYEN etkenlerin en önemlileri:
- Virüs infeksiyonları: (soğuk algınlığı veya grip virüsü gibi)
- Üst solunum yolu infeksiyonları: (anjin, bademcik iltihabı, kafa sinüslerinde iltihap,burun ve burun arkası iltihapları.)
- Alerjenler: (ev tozları, çiçek tozları,küfler,evcil hayvanlar, hamam böcekleri vs.)
- Hava kirliliği
- Sisli hava
- Soğuk hava (kuru soğuk rüzgar,ani hava değişmeleri)
- İş yeri yada evde zararlı gazlar (soba dumanı, kızartma dumanı gibi)
- Egzoz gazı
- Hızlı solumaya yol açan her türlü egzersiz
- Klima
- Sigara dumanı
- Her türlü kokulu maddeler
- Uyku (astım nöbetleri uykuda ekseriya sabaha karşı olur)
İyi haber !
Astım nöbetlerinizi başlatan etkenleri öğrenirseniz bunlardan uzak kalarak nöbetlerinizi önleyebilir, astımınızı kontrol altına alabilirsiniz.
Yaşadığınız yerlerde: evinizde, işyerinizde bunları uzaklaştırmaya veya bunlardan uzak kalmaya gayret edin.
Astımınızı tetikleyen faktörleri öğrenmek için ‘deri alerji testleri’ yaptırabilirsiniz.
Sigara dumanı nöbeti başlatıcı en önemli etkendir. Eğer sigara içiyorsanız derhal bırakın. Doktorunuz size sigarayı bırakma hususunda çok yardımcı olabilir. Sigara içen ailelerin çocuklarında astım çok daha sık görülür, çocukta astım varsa çok daha ağır seyreder.
Astım her yaşta başlayabilir. Astım ilk defa bebeklik ve çocukluk yaşında başlayabildiği gibi orta ve ileri yaşlarda da ilk defa ortaya çıkabilir. Çocukluk yaşlarında başlayan Astım,yaş ilerledikçe hafifler ve erişkin yaşına gelince kaybolabilir.
Astım nöbetleri:
Bazı astımlılarda nöbetler gerçekten çok hafiftir. Sadece birkaç dakika sürer. Haftada bir iki defa gelebilir. Aylarca nöbet gelmeyebilir. Bu kimseler yılda 5-6 defa birkaç hafta süren kendilerinin soğuk algınlığı olarak tanımladıkları rahatsızlık dönemlerinden söz ederler. Bu dönemler gerçekte astım nöbetleridir. Fakat bu kimseler kendilerini hasta kabul etmezler. Gerçekte bu dönemlerde rahatsız ve huzursuzdurlar. Bu insanlarda astım tedavisi yapılırsa hiç bilmedikleri mutlu bir yaşamın var olduğunu hayretle keşfederler. İşte bu hafif astımı ortaya çıkartmak hekimin en önemli görevidir.
Astım çok hafif belirtilerle beraber olsa bile mutlaka devamlı tedavi gerektiren bir hastalık olarak kabul edilmelidir.
Astımlının çektiği sıkıntıyı anlayabilmek için: burnunuzu elinizle tıkayın ve gazoz içmek için kullandığınız bir kamıştan nefes alıp vermeye çalışın. Astım nöbeti sırasında hastanın neler çektiğini hemen anlarsınız. Bir süre sonra kamışı bırakıp normal soluduğunuz zaman tedavi ile nefes yolu açılan astımlının mutluluğunu hissedebilirsiniz.
Astım kontrolünün amacı, nöbetleri tedavi etmek değil, nöbetlerin oluşmasını önlemektir.bu bakımdan tedavinin esası enflamasyonu önleyici uzun süre düzenli, ilaç kullanmaktır.
Dikkat! Herhangi bir astım nöbetinde ÖKSÜRÜK olsa bile ASLA öksürük kesici bir ilaç KULLANMAYINIZ!
Astım Hastalığında önemli problem : erken dönemde tanı konulamaması
Doktor Hasta İşbirliğinin Önemi
Bunun en önemli sebebi hastaların şikayetlerini önemsemeyerek doktora baş vurmaması veya grip oluyorum,bronşitim var diyerek doktoru yanlış yönde yönlendirmesidir.
Diğer taraftan Astım kelimesi hastaları çok ürkütmekte ve bu tanıyı kabul etmekten kaçınmaktadırlar. Doktor astımın çoğu zaman çok hafif seyrettiğini ve başarı ile kontrol altına alınabildiğini hastasına iyice açıklamalıdır. Toplumda astım %5-10’lara kadar varan çok büyük sıklıkta bulunur.
Astım teşhisi için neler yapılır?
Hastanın tıbbi hikayesi öğrenilir: bir kimsenin ana baba veya yakın akrabalarında astım veya solunum şikayetlerinin astıma bağlı olabileceğini doktor dikkate almalıdır.
Astım teşhisi için laboratuar muayeneleri:
- Göğüs röntgen filmi,
- kan tetkikleri,
- alerji deri testi ve
- solunum fonksiyon testleridir. Böylece başka akciğer hastalıklarından astım ayrımı yapılır. Astımla beraber başka akciğer hastalığı yoksa astımlı hastada röntgen filmi normaldir. Astım hastalığı gerçekte sadece bronş dediğimiz hava yollarının içini örten zarın (mukozanın) hastalığıdır.
TEDAVİNİZİ DÜZENLEYEN DOKTOR EN ÇOK NEYİ ÖĞRENMEK İSTER?
- Gece solunum probleminiz oluyor mu? Bu yüzden gece uyuyamıyor musunuz?
- Astım nöbetlerinden dolayı gündüz işlerinizi yapmakta güçlük çekiyor musunuz?
- Şikayetlerinizi kontrol etmek için doktorunuzun verdiğinden daha fazla bir dozda nefes açıcı ilaca gerek duyuyor musunuz?
Astım Tıbbi Tedavisi ve kontrolü:
Doktorunuz size en uygun astım ilacını,sizin için en etkili dozda verir. Ayrıca evde kendi başınıza test yapmanız için zirve akım ölçerini size verip, nasıl kullanacağınızı, hangi saatlerde ölçüm yapacağınızı öğretir.Böylece belirli zamanlarda kendi kendinize yaptığınız ölçümleri bir çizelgeye yazarak doktorunuza götürürsünüz. zirve akım ölçümleri ilaçların sizdeki etkisini göstermesi bakımından çok yararlı olur. Bazı kimselerde hava yolları daraldığı halde şikayetleri çok az olabilir, hatta hiçbir sıkıntı duymayabilirler: zirve akım ölçümlerinin düzenli kullanılması böyle şikayetsiz astım durumlarında tıkanıklığın başladığını gösterir. Hastalık daha kötüye gitmeden hasta gerekli ilaçlara başlayabilir.
Dikkat!
Astımın belirtileri zaman zaman değişebilir.
Geceleri uykuda mide asidininin yemek borusundan geçerek gırtlağa ulaşması sonucunda yaptığı tahriş astım nöbetlerine sebep olabilir. Yeni gelişen bir burun enfeksiyonu veya saman nezlesi astımın gidişini etkileyebilir. Burunda polip bulunan astımlılarda aspirin alınca nöbetler ortaya çıkabilir. Aspirin ve romatizma ilaçları evvelce zarar vermediği halde günün birinde astım nöbetlerine yol açabilir. Yüksek tansiyon tedavisi için kullanılan beta-bloker adı verilen ilaçlar astım nöbetini başlatabilir. Doktor bu durumları periyodik kontrollerinizde ortaya çıkarır. Kullandığınız ilaçların etkileri değişebilir.Bunların yerine başka ilaçların kullanılması gerekebilir. Size daha yararlı olabilecek astım ilaçları keşfedilmiş olabilir. Bütün bunlar düzenli olarak doktora muayene olmanın önemini açıklar.
Astım Kontrolünde Hatanın Rolü:
Astımınız iyi kontrol etmeniz için üç şeye çok dikkat etmelisiniz:
- Doktora düzenli olarak kontrole gidin. Bu çok önemlidir. Astım belirtileri zamanla değişebilir. Astım nöbetlerini başlatan etkenlerde değişebilir. İlaçlarınızın değişmesi gerekebilir. Bu bakımdan doktorunuzla düzenli bir şekilde irtibat halinde olmanız astımınızın kontrolünde çok önemlidir.
- Astım ilaçlarınızı doktorunuzun önerdiği gibi alınız. Kendinizi sağlıklı bile hissetseniz ilaçlarınızı kullanmaya devam ediniz. Bu sayede solunum problemleri ortaya çıkmadan önlenir.
- Astım nöbetlerinizi nelerin başlattığını ve sağlıklı kalabilmek için ne yapmanız gerektiğini öğrenin. Özellikle çocukların anne ve babaları veya yakınları astım nöbetlerinde alınacak önlemleri iyi bilmelidirler. Özellikle evin içinde veya çalıştığı yerde sigara içilmesine astımlı asla müsaade etmemelidir.
