Anal fissür günümüzde hemoroidden sonra en sık görülen makat rahatsızlıkları arasında yer alır. Anal fissür, makat halkasında oluşan yara anlamına gelmektedir. Bu yüzden çatlak, yırtık olarak da isimlendirilebilmektedir.
Makatın dış kısmını örten cilt örtü, bağırsağın iç kısmına döndüğünde, bağırsağın iç örtüsü olan mukoza olarak adlandırdığımız epital doku ile birleşme bölümü oldukça narin bir yapıdır ve zorlanmalara karşı dayanıksız olan bir bölgedir. Anüs çok sayıda sinir ucu barındırır ve dolasıyla makat, vücudun hassas olan bölgesi haline gelir. Anal fissür oluşmasının başlıca sebebi; o bölgede fiziksel bir zorlanmadan kaynaklanan yırtık oluşmasıdır. Anal bölgede dişili çizgi (dentatelıne) arasında oluşan ufak yırtıklar genelde dışkının kuru ve sert olmasına bağlı olarak meydana gelir.
Kabızlığın vermiş olduğu zorlamadan dolayı, makattan daha büyük dışkı çıkarken makat çapında yırtılmalara sebebiyet verir. Bu yırtılmalar hastaya dışkılama yaparken şiddetli ağrı hissettirebilir. İlk yırtılmanın oluştuğunda kişide hafif bir kesilme hissi veya cam parçacıkları batıyormuş hissini uyandırır. Birkaç saat sonra ağrı azalsa da anal bölgede oluşan yırtıklar zorlanarak yapılan bir başka dışkılama zamanında, tekrarlama eylemi göstermektedir. Yani ilk yırtılmadan birkaç saat geçtikten sonra kişi iyileştiğini düşünerek, aradan bir süre zaman geçince kabızlık ile karşılaştığında, her seferinde bu yırtıklarla karşı karşıya gelir ve ciddi ağrılar çekmeye başlar.
Ağrılı olan yırtıklar kaslarda spazma yol açabilir ve basınca maruz kalarak kan dolaşımının yetersiz kalması ile iskemiye bile yol açabilir. Bazen bu nedenle hastalar tuvalete gitmeyi ertelerler. Hatta öyle ki bu durum bazı hastaların gündelik yaşamlarını aksatabilmektedir. Bu şekilde ilerleyen ve iyileşme süresi uzatılan fissür rahatsızlıklarında akla ilk olarak gelen kalın bağırsak sorununun olup olmamasıdır.
Anal fissür rahatsızlığında zaman içerisinde dışkılama arasındaki sıklık daha fazla olmaya başlar ve böylelikle makatta oluşan yırtık birkaç ayda bir olurken, ayda bir, hatta haftada bir şeklinde yoğunlaşarak görülmektedir. Yırtığın dipte oluşturduğu kasta tahribata bağlı olarak zaman içerisinde makatta darlık meydana gelmektedir. Dolasıyla dışlama daha da zorlaşır hale gelir. Bu sebeple 2-3 günde bir tuvalete gidilmeye başlandığından dışkının daha da sertleşmesi, hastaya büyük bir ıstırap haline gelir. İhmal edildiği taktirde zaman içerisinde apse oluşumu göstererek fistülize kronik anal fissüre dönüşebilir.
Akut dönemi içerisinde anal fissür hekim onayı ve de birkaç ilaç desteği ile geçici bir süreç olarak tedavi uygulana bilinir. Fakat 3 haftayı geçen şikâyetler devam ediyor olursa, bu süreçte kronik anal fissür haline dönüştüğünü gösterir. Kronik anal fissür halinde mutlaka müdahale edilmesi gerekmektedir.
Akut fissür kronikleşemeden önlem alınmalıdır.
Anal Fissür Belirtileri Nelerdir?
Dışkılama sırasında ve sonrasında fissür yapısına bağlı olarak, kişiden kişiye zaman dilimi içerisinde değişiklik gösteren, cam kesiği veya bıçak batması hissi yaşamak
- Tuvalet sonrası kâğıtta, yine fissür oluşumuna bağlı olarak hafif kan lekesi ile karşılaşmak
- Makat bölgesinde yırtılmaya bağlı olarak oluşan ağrı ve bölgede hissedilen kaşıntı
- Dışkılama sonrasında da devam edebilen ağrılı yanma gibi bir sezi uyandırması
- Kabızlığa bağlı olarak şiddetli ıkınma ile gelişen zorlanma ve dışkı yapamama durumudur.
Bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız mutlaka alanında uzman olan bir Proktoloji hekimine başvurmanız gerekir.
Akut Anal Fissür
Akut anal fissür türünde hastalık başlangıç aşamasındadır diyebiliriz. Aniden ortaya çıkarak kişide büyük ağrılara, zorlanmadan kaynaklı zonklama hissi ve sızlamalara da sebebiyet vermektedir. Ortalama olarak dört ile altı hafta arasında iyileşme süresi görülür ve bu iyileşme sürecinde kişinin aldığı tedbirler ve önlemler çok büyük önem taşımaktadır. Özellikle kişinin beslenme düzenini değiştirmesi, sağlıklı beslenmesi hastalığın iyileşmesinde büyük rol oynamaktadır.
Kronik Anal Fissür
Kronik anal fissür ise yavaş yavaş makatta oluşan yırtığın zaman içerisinde ilerleyerek, kişide dayanılması güç olan ağrı ve acılara yol açarak meydana gelmesidir. Anal fissür yani makattaki yırtık bu aşamada ilerlemiş seviyede karşımıza çıkar. Yaklaşık olarak sekiz haftadan uzun sürdüğü durumlarda, alınan önlemlere rağmen fissür rahatsızlığı tekrarlanması durumunda kronik hale gelmektedir. Anal fissür akut halinde iken hastalık ile karşılaşan bireyler bazen önemsemeyip, oluşan fissürün kronik haline gelmesini neden olmaktadır.
Aniden gelişerek ortaya çıkan bu yırtıkların tedavisi edilmediği sürece zorlanma veya kabızlıktan kaynaklı zamanla artarak kronik hale gelmiş olur.Bu nedenle anal fissürün kronik hale gelmeden daha kısa sürede tedaviye başlanılmalıdır. Bu şekilde tedavi süreside daha kısa bir zaman diliminde gerçekleşmiş olur. Günlük yaşama geçiş daha da kolay hale gelir. Bu durumlardan dolayı zaman kaybetmeden doktora gitmek gerekmektedir.
Akut Makat Çatlaklarının Kronikleşmemesi İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Sağlığa faydalı olan birçok besin öğelerini içeren posalı besinleri yeterince tüketmeli
- Vücudumuzun en önemli hayat kaynağı olan su tüketimi günlük en az 2-3 litre olmalı
- Doğru porsiyon ölçekleri oranlarında salata, yeşil sebze, meyve ve yeteri miktarda zeytinyağı tüketmeli
- Her gün düzenli ve rahat tuvalet ihtiyacını karşılayabilmek için, kabızlığa neden olan sağlıksız ve dengesiz beslenme türünden uzak durulmalı
- Kısa süreli ağrı kesici pomadlar ve ılık su banyoları yapılmalı
- Makat bölgesi yapı itibari ile sürekli kirlenen bir bölge olduğu için temizliğine çok önem verilmeli ve sık sık duş alınması gerekmektedir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Nedenleri
- Beslenme alışkanlıklarının sağlıksız olması (aşırı asitli içecekler, fast food tüketimi…)
- Yeteri miktarda vücudun su ihtiyacını karşılayamaması
- Kabızlık ve uzun süre gelen ishal atakları yaşama
- Kabızlığa bağlı olarak gelişen aşırı ıkınma hareketlerinde bulunma
- Gebelik ve doğum sürecindeki zorlanma
- Aşırı kilo alımı
- Anal ilişki de bulunma (ters ilişki yaşamak)
- İnflamatuar bağırsak hastalığının varlığı (crohn, ülseratif kolit…)
Tuvalette 5 dakikadan uzun süre vakit geçirme gibi nedenleri sıralayabiliriz.
Anal Fissür Rahatsızlığı Kansere Dönüşür Mü?
Anal fissür diğer adıyla makat çatlağı kansere dönüşmez. Fakat anal fissür farklı hastalıklar ile karıştırılmaktadır. Kanser ile fissür belirtileri birbirine yakınlık göstermektedir. Bu nedenle birçok kişi kanser miyim diye endişeye düşer.
Ancak bilinmelidir ki fissür rahatsızlığı kansere dönüşmez. Bunun yanında hemoroid ve fissür belirtileri de birbirine benzemektedir. Rahatsızlığınızın net tanısını öğrenmek için Proktoloji uzmanlarımızdan randevu alabilirsiniz.
Ameliyatsız Anal Fissür Tedavi Yöntemleri
- Kas gevşetici-enjeksiyon tedavisi
- Elektro cerrahi tedavisi
- Radyofrekans tedavisi
- Lazer tedavisi
Ameliyatsız teknikler hastalığınızın durumuna göre tek başına veya kombine olarak kullanılır.
