Polisomnografi: Uyku Testi
Uyku Tıbbı’nın vazgeçilmez tetkiki…
İsmi üstünde, tüm gece boyunca, birçok parametrenin kaydedilmesi, değerlendirilmesi ve raaporlanmasına verilen ad…
Hastaların ve uyku tıbbı ile ilgilenen hekimlerin korkulu rüyası:
Hastalara bir gece yatmanız, uykunuzu tetkik etmemiz gerekiyor dendiğinde, alacağınız cevap %90 hep aynıdır: “ben uyuyamam”.
Aslında binlerce hastaya her gece yapılan bu test sırasında hastalar evlerindekine benzer bir uyku uyurlar. Hatta bazıları evlerindekinden bile daha iyi uyuduklarını ifade ederler. Ancak test öncesinde yaşanan, “nasıl uyuyacağım” endişesi, hastaların uyku merkezlerine gelmelerini ve testi yaptırmalarını geciktirir.
Birçok hastaya bu test gerekmeden de tedavi yapılır. Ancak hastalar mutlaka yatmaları gerekeceğini düşünerek, uyku merkezlerine gelmeye çekinirler.
Polisomnografi sırasında ne yapılır ?
Hastalar, otele gider gibi hazırlanarak, tuvalet malzemelerini alarak uyku merkezine, olağan uyku saatlerinden birkaç saat önce gelirler. Parametrelerin kaydı için kullanılan elektrodların yapıştırılması, ortama alışma için bu süre gereklidir. Hastaların yalnız olması ve yakınlarının eşlik etmemesi özellikle istenir. Odalarda uyku hijienine uygun olunması amacıyla TV seyretmek ve kitap okumak doğru değildir. Hasta bir süre tetkiki yapacak teknisyenler ve hastalarla başbaşa kalıp, teste hazırlanır. Daha sonra, uyumak istediğinde, çok erken bir saatte olmamak kaydıyla hasta yatağına yatırılır ve uyuyabileceği söylenir. Bu sırada ortama alışmış olan hasta kolaylıkla uyur. Teknisyenler, aynı binadaki başka bir odadan hastayı ve kayıtları izlemeye devam ederler. Hastanın ihtiyacı olduğunda, kalkabilmesi ve problemlerin giderilmesi için yardımcı olurlar.
Gece boyunca, izleniyor olmanın ve kabloların etkisiyle, hastalar nispeten sık sık uyanırlar ve sabahları bazıları hiç uyumadıklarını ifade ederler. Ancak tüm olumsuz şartlarda dahi hastanın uykusu hakkında yeterli bilgi verecek kadar veri toplanmış olur. Hastalara sabah videoları seyrettirildiğinde kendileri de nasıl bu kadar uzun süre uyuduklarına inanamazlar.
Polisomnografinin, deneyimli bir hekim tarafından değerlendirilmesi ve raporlanması yaklaşık 1-2 saat sürer. Daha sonra hekim hastasının bulgularından emin olarak tedavisine gönül rahatlığı ile başlayabilir.
Polisomnografi, genellikle standart bir uygulama olmakla birlikte, hastanın şikayetleri doğrultusunda planlanması ve değerlendirilmesi gereken bir tetkiktir. Dolayısı ile test öncesinde hekimin hastanın şikayetleri konsunda bilgi sahibi olmasında fayda vardır.
Sonuç olarak, polisomnografi, hastaların başlangıçta çekinerek kabul ettikleri bir test olsa da, sonunda hastayı şaşırtan, bulgularıyla hekime oldukça fazla bilgi veren hasta için basit ancak testi yapan ve değerlendiren için ise zahmetli bir testtir.
Uygun şartlarda ve deneyimli uzmanlarca yapıldığında başarıyla sonuçlanır.
Polisomnografi evde yapılabilir mi ?
Evet.
Polisomnografi evde yapılabilen bir testtir. Ancak bu durum hastaya ve yapan ekibe birçok zorlukları da beraberinde getirir. Hastanın veya ekibin elektrodların uygulanması ve sökülmesi için birkaç kez buluşması gereklidir. Gece boyunca oluşabilecek elektrod kopmaları, aletin bağlantılarındaki sorunlara müdahale edecek ekip olmadığından testin tekrarlanması gerekebilecektir. Bu arada genellikle hastayı video kayıtlarından izlemek mümkün olmayacağından yetersiz bilgi elde edilecek, belki de testin tekrarı gerekecektir.
Hasta olağan ortamında olduğundan, o ortamdan kaynaklanan sorunlar devam edecek, elde edilen bilgilerde de yetersizlik olabilecektir.
Bununla birlikte, evde polisomnografi, şartlar uygun olmadığında, özellikle de sınırlı amaçlarla veya tarama amacıyla kullanabilen bir yöntemdir. Ancak evde polisomnografi ve değerlendirilmesi mutlaka çok daha deneyimli bir ekip tarafından yapılmalıdır.
