RIA dünyada ilk kez 1909 ‘da Richter tarafından uygulanmıştır. Günümüzde gebeliğin önlenmesi amaçlı en yaygın olarak kullanılan yöntem RIA takılmasıdır . Rahim içi araçlar halk arasında spiral olarak adlandırılırlar. Spiral koruyuculuğu uzun süren , geri dönüşlü bir doğum kontrol yöntemidir. Spiraller rahim içine yerleşecek boyutlarda çoğunlukla bakır içeren plastik medikal araçlardır. Cu içeren spiraller sadece aile planlaması amaçlı spirallerdir. Bunun yanında hormon içeren spiraller de vardır. Bu spiraller asıl olarak rahim kanamalarını azaltmak amacıyla kullanılır ancak beraberinde aile planlaması etkisi de vardır.
Kısaca RIA (spiral ) çeşitlerinden bahsetmek gerekirse ; En çok kullanılan iki tip spiral vardır.
1-Bakırlı RIA (Spiral ) : TCu 380 A ,Multiload (MLCu 250 ve 375 )ve Nova T (TCu 200 Ag ve 380 Ag)
TCu 380 A : Şekil olarak T harfine benzer. Gövde bölümüne sarılmış 314 mm²bakırın yanı sıra, her iki kolda 33’er mm²’lik iki bakır bant bulunmaktadır. 10 yıl süreyle koruyuculuğu devam eder.
Multiload (MLCu 250 ve 375): Dikey bir gövde ve bu gövdenin üzerinde dikensi çıkıntıları olan at nalı şeklinde iki koldan oluşur.Gövde kısmında 250 veya 375 mm2 bakır sarılmıştır. İçerdiği bakır miktarına göre 3-5 yıllık koruyuculuğu vardır.
Nova T (TCu 200 Ag ve 380 Ag) :Şekil olarak T harfine benzer. Gövde kısmında gümüş çekirdekle stabilize edilmiş 200 ya da 380 mm2 bakır tel sarılmıştır. 5 yıl koruyuculuğu vardır.
2-Hormonlu RIA lar ( Spiral) : Gövde kısmında progesteron preparatı olarak Progestasert ile levonorgestrol (LNGg 20 ) içeren LevoNova ve Mirena vardır.
T şeklindeki gövdesinde 52 mg levonorgestrel içeren bir silindir vardır. Günde 20 mikrogram levonorgestrel salarak 5 yıl süreyle korur.
Spiralin koruyuculuğu ne zaman başlar ve ne zaman biter?
Spiral takılır takılmaz koruyuculuk başlar .Spiral çekilir çekilmez de biter.
Spiral kimlere takılır?
- Çocuk sayısını tamamlamış veya en azından bir çocuğu olan kadınlara özellikle hormonal bir sistem kullanmak istemiyorsa.
- Emziren kadınlara.
- Sigara kullanımı, ileri yaş veya bazı nedenlerle doğum kontrol hapı veya hormon içeren yöntemler kullanamayan kadınlarda.
- Acil korunma amaçlı korunmasız ilişki sonrası erken dönemde spiral takılırsa gebeliğin rahme yerleşmesini engelleyebilir.
Spiral kimlere takılmaz?
- Spiral hiç çocuğu olmayan kadınlara takılmaz.
- Sebebi bilinmeyen anormal kanamalarda
- Bilinen bir gebelik varsa veya gebelik şüphesi varsa.
- Cinsel yolla bulaşan bir hastalığı varsa.
- Yakın zamanda geçirilen bir rahim enfeksiyonu varsa veya halen aktif bir genital enfeksiyon varlığında
- Rahimde perde olduğunda ve servikal yetmezlik olduğu hallerde.
- Bakıra allerjisi olan kadınlar
- Willson sendromu denilen vücutta bakır birikmesi ile giden bir genetik hastalığı olan kadınlara.
- Pap smear sonucunun anormal çıktığı hallerde.
- Servikal erozyon teşhisi konulduğunda.
- Kanama pıhtılaşma bozukluğu olanlarda.
- Myomları olan rahimde lokalizasyon ve büyüklüğüne göre takılmayabilir.
- Kötü huylu tümör varlığında
Spiral ne zaman takılabilir?
Spiral adetin miktar olarak azaldığı günlerde takılır. Adet döneminde takılmasının iki sebebi vardır; birincisi adet dönemi kadının gebe olmadığının kanıtıdır. İkincisi adet döneminde rahim ağzının açılması ve spiralin daha rahat takılabilmesidir.
Normal doğum gerceklestikten sonra ilk 48 saat icerisinde veya 40 gün sonra spiral takılabilir. Normal doğum sonrası ilk 40 gün cinsel ilişkide bulunulmadığından adet beklemeye gerek yoktur.
Spiral düşük ve küretaj sonrası müdahalenin hemen ardından takılabilir.
Spiral uygulaması nasıl olur?
Spiral uygulaması oldukça kolaydır. Uygulama sırasında anesteziye ihtiyaç yoktur ancak bazen hastanın isteği üzerine hafif anestezi de uygulanabilir.
Hasta jinekolojik masaya yatırılır. Vajen ve rahim ağzı antiseptik solüsyonlar ile temizlenir. Hasta ile birlikte karar verilen spiral rahim içine uygun yöntemle yerleştirilir. Spiralin ipleri rahim ağzından hafifçe sarkacak şekilde kesilir. Spiralin iplerinin olması rahimden rahatça çıkarılması için gereklidir.
- Anormal vajinal kanamalar
- Adet gecikmesi
- Şiddetli kasık ağrısı , ani kramplar
- Açıklanamayan ateş ve titreme nöbetleri
- Kötü kokulu akıntı, kötü kokulu adet ve ilişki sonrası koku hissetme
- Spiralin cinsel ilişki esnasında partneri tarafından spiralin hissedilmesi (normalde spiral asla hissedilmez. Eğer hissediliyorsa büyük ihtimalle spiral yerinden kaymıştır).
Spiral takıldıktan sonra dikkat edilmesi gereken haller:
- Spiral takıldıktan hemen sonra geçici ağrı ve kramplar gözlemlenebilir. Ağrı kesiciler kullanılabilir.
- Spiralde kayma en çok ilk 1 ayda olduğundan ilk kontrol 1.ayda sonra 6 .ayda daha sonra da hiçbir şikayet olmasa da senede bir jinekolojik olarak kontrol edilmelidir.
- Adet dönemlerinde rahim ağzı daha açık olduğundan karın içi basıncın artıracak hareketlerden kaçınılmalıdır.(ıkınma , ağır yük kaldırma, aşırı öksürük gibi)
- Spiral takıldıktan sonra proflaktik antibiotik kullanımına yer yoktur. Ancak kişisel hijyene dikkat edilmelidir.
Spiral (RİA) gebeliğin oluşmasını nasıl önlemektedir?
Spiralin bakır içeriğinin spermlere öldürücü etkisi vardır. Ayrıca spiralin rahim içerisinde oluşturduğu iltihabi durum gebeliğin rahme yerleşmesini önler. Progesteron ihtiva eden spiraller, yumurtlamayı önleyici güce sahiptir. Progesteron içeren Mirena servikal mukusu kalınlaştırır. Bu sayede spermlerin geçisini önler.
Spiralin gebelikten korumada başarı oranı nedir?
Hiçbir doğum kontrol yöntemi % 100 koruma sağlamaz. Spiral oldukça etkin ve güvenilir bir doğum kontrol yöntemi olarak kabul edilir. 1 sene icerisinde hamile olma riski neredeyse %1 – 3 arasındadır.
Spiral kullanırken hamilelik meydana gelir mi?
Evet spiral kullanılırken de hamile kalma riski vardır. Spiral kullanırken hamilelik meydana gelmesi sıklıkla spiralin düşmesi veya yerinden aşağı doğru kayması sonucu meydana gelir. Ancak bazen Spiral rahim içinde istenilen yerde iken de gebelik oluşabilir. Bu durumda gebeliğin devamı isteniyorsa spiralin derhal çıkarılması gerekir. Çünkü spiral rahim içinde kalması enfeksiyon ve septik şoka neden olabilir.
Ancak spiralin cıkarilması gebeliğin düşmesine neden olabilir. Hamilelik sonlandırılmak isteniyor ise, o zaman küretaj yöntemine başvurulabilir. Gebeliğin ilerlediği durumlarda spiralin çıkartılması mümkün değildir. Bu durumda gebelik spiralle birlikte devam edebilir. Bu durumda sanıldığı gibi bebekte herhangibir anomaliye neden olmaz.
Spiral kullanımı dış gebelik oluşmasına yatkınlık yapar mı?
Spiral kullanırken gebe kalan kadınlarda, oluşan gebeliğin dış gebelik olma ihtimali spiral kullanmayan kadınlara oranla daha yüksektir. Bu oran hormonlu spiral kullanımında daha da yüksektir.
Spiral kısırlık yapar mı?
Spiral kullanımı genital enfeksiyon riskini artırır . Dolayısıyla özellikle tüp ve yumurtalıkları tutan klamidya , gonore (bel soğukluğu) enfeksiyonlar yapışıklıklara neden olarak ,normal doku yapısının kaybolmasına neden olarak kısırlığa neden olabilir.
