“Herkesten farklıyım, acayibim. Bazen kendimi zavallı ve geri zekalı gibi hissediyorum. Sosyal ortamlarda “ya bir şey sorarlarsa”, “uygun cevabı veremez, aptalca bir şey söylersem” , “ya donakalırsam” diye ödüm kopuyor. Hemen ardından ellerim titriyor, yüzüm kızarıyor, kalbim yerinden fırlayacakmış gibi çarpıyor. Büyük ihtimalle de diğer insanlar ezik olduğumu düşünüyorlar. Ezik birini niçin kabul etsinler ki? diye üzülüyorum ve hep uzak duruyorum. Böyle hissetmek gerçekten rahatsız edici… Eğer sosyal ortamlardan uzak durur iletişime geçmezsem bu rahatsız edici hislerden kurtulur ve yaşadığım endişeyi erteleyebilirim. Ama o zaman benim sıkıcı ve yetersiz biri olduğumu düşünürlerse?…”
Eğer sosyal fobisi olan kişiyi kendi dilinden çıkan sözlerle tanımlayacak olursak yukarıdaki cümleleri kullanmamız pek de yanlış olmazdı.
Sosyal fobi; kişinin bir ya da birden fazla sosyal durumdan korktuğu ve bu durumlara karşı kaçınma davranışı gösterdiği bir kaygı bozukluğudur. Yeni biriyle tanışmak, birisinin görüşüne katılmamak, iş yerinde kıdemli birisiyle konuşmak, karşı cinsle konuşmak, başkalarının karşısında yemek yemek, başkalarından yardım istemek gibi durumlar sosyal fobisi olan bireylerin daha kaygılı hissetmesine neden olan tetikleyiciler olabilmektedir.
Bu tip durumlarla karşılaşan kişi “rezil olurum”, “küçük düşerim” “bu durumun üstesinden gelemem” gibi otomatikleşmiş olumsuz düşünceleriyle hareket ettiği için sürekli performansının diğerleri tarafından olumsuz bir değerlendirmeye tabi tutulacağı endişesi yaşamaktadır. Bu olumsuz değerlendirilme sonucu küçük düşüp, aşağılanma yaşamaktansa zamanla kaçma ve kaçınma davranışında bulunarak bu davranışı pekiştirmektedir.
Peki sosyal fobi yaşayan bireylerin böyle düşünmesine, hissetmesine, davranmasına ve bu durumlardan kaçınmasına sebep olan faktörler neler olabilir?
Literatüre baktığımızda; sosyal fobinin genetik faktörler, geçmiş deneyimler, olumsuz düşünme ve sosyal beceri eksikliği gibi sebeplerden kaynaklanabileceğine dair çalışmalar bulunmakla birlikte; sosyal fobisi olan birçok kişi geçmişte aşağılandığı, küçük duruma düştüğü anılarını hala canlı bir şekilde hatırladığını ve bu anıların kendisini rahatsız ettiğini, buna benzer durumların tekrarlanacağı korkusu içinde olduklarını tanımlamaktadırlar.
Buradan hareketle geçmişte yaşanan olumsuz anıların (psikolojik travmaların) ve bu anılardan öğrenilen doğru olmayan negatif inançların sosyal işlevselliği nasıl sekteye uğrattığı daha anlamlı hale gelmektedir. İşte tam da burada Sosyal Fobinin “EMDR Terapi Yöntemi” ile çalışılmaya gayet müsait ve anlamlı olduğu kanaati dikkat çekmektedir.
EMDR olumsuz yaşantıların sebep olduğu duygusal, bedensel ve kişinin kendisine yönelik negatif inançlarıyla alakalı olumsuzlukların giderildiği bir psikoterapi yöntemidir. EMDR tedavisi geçmişte yaşanan bu olumsuz deneyimleri duyarsızlaştırarak kişinin şimdi ve gelecekte daha işlevsel bir hale gelmesini sağlar.
