Boşanma, ebeveynlerden birinin uzakta çalışması veya vefatı durumunda çocukla baş başa kalan ebeveyn için durum zor olabiliyor. Her çocuk için anne-babanın birlikteliğinin çok değerli olduğunu ancak bazı durumlarda ebeveynlerin birinin çocukla baş başa kalabildiğini söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi’nden Uzman Psikolog Selin Karabulut, “Çocuğu ile baş başa kalan anne veya babanın öncelikleri, kuşkusuz çocukları olmak zorunda. Ancak bu durum kendilerine zaman ayırmamaları, kendi ihtiyaçlarını düşünmemeleri anlamına da gelmemeli” açıklamasında bulundu. Uzman Psikolog Selin Karabulut, tek ebeveynlere önemli önerilerde bulundu.
Tek ebeveyn olma durumunda karşılaşılan en yaygın neden, eşlerin boşanması. Ayrıca; ebeveynden birinin vefatı ya da ebeveynden birinin uzakta çalışması gibi nedenlerden dolayı sınırlı görüşmeler de söz konusu olabiliyor. Tek ebeveyn olmanın güncel yaşam zorlukları, ekonomik ve psikolojik zorluklarının olması ise çok normal. Bu durum diğer ebeveynin olmama sebebine bağlı olarak da değişebilmekle birlikte, bazı durumlar hem ebeveyn hem de çocuk açısından süreci biraz daha zorlaştırabiliyor. Örneğin beklenmedik, dramatik kayıplar hem geride kalan ebeveyn için hem de çocuklar için üstesinden gelinmesi gereken travmalar olarak kalabiliyor.
0-6 yaş aralığı için anne önemli
Şiddet içeren geçimsizlik ve çocukların buna şahit olması, bununla yaşaması ve çiftlerin boşanması gibi durumlarda işler karmaşık hale gelebiliyor. Ailede annenin ya da babanın olmaması durumunda; her iki durum da hiç travmatik olmayabilir veya oldukça travmatik olabilir. Bu, diğer ebeveynin ne şekilde evden ayrıldığı ile ve hayattaysa evdeki ebeveynle olan ilişkisiyle oldukça ilintili. 0-6 yaş aralığındaki çocuk için annenin olmaması bir parça daha zor oluyor. Çocuk bu yaşlarda temel güven duygusunu anneden öğreniyor. Travmatik olabilecek durumları ise şöyle sıralayabiliriz: Anne ile baba arasındaki şiddet, çocuğa uygulanan fiziksel ve ruhsal şiddet, ebeveynden birinin habersiz, beklenmedik bir şekilde evden ayrılması ve kendisinden bir daha haber alınamaması ve üçüncü kişilerin aile içine istenmedik biçimde girmesi…
Ebeveyn mutlu olmalı ki çocuk da mutlu olsun
Çocuğu ile baş başa kalan anne veya babanın önceliği çocuk olması gerekiyor. Ancak bu da kendilerine zaman ayırmamaları, kendi ihtiyaçlarını düşünmemeleri anlamına gelmemeli. Kişi mutlu olmalı ki, çocuğu da mutlu olabilsin. Bir çocukla iletişim kurmak, bir yetişkinle iletişim kurmaktan farklıdır. Bu yüzden evde kalan başka kişiler yoksa, ebeveyn sosyal iletişim ihtiyacını gidermenin yollarını bulmalı. Örneğin, çocuk diğer ebeveynde olduğunda dinlenmenin dışında kendisi için program yapmalı.
Yetişkinler ruhsal, çocuklar davranışsal tepki gösteriyor
Çocukların tek ebeveyn durumuna alışmaları zaman alabilir. Özellikle çevrelerinde anne-babası birlikte olan aileleri gördüklerinde, bu durumu kendi durumlarıyla kıyaslama çabasına girebilirler. Uç durumlar, travmalar, istismar yoksa, çocukların bu duruma alışması uzun sürmeyebilir. Aslında çocukların, böyle durumlara yetişkinlerden çok daha kolay adapte olduklarını söyleyebiliriz. Yetişkinler adapte olamadığında ruhsal sıkıntılar yaşarken, çocuklar davranışsal problemler yaşayarak tepki gösteriyor. Örneğin tırnak yeme, ders başarısında düşme, öfke problemleri, uyku problemleri, ergenlik dönemindeyseler okul problemleri, arkadaş ilişkilerinde problemler en sık görülen tepkilerdir. Ancak dikkat edilmelidir ki, bu tepkiler tütün-madde kullanımına kadar gidebilir.
Tek ebeveyne öneriler:
Selin Karabulut, çocuğun tüm sorumluluklarını tek ebeveynin üstlenmesi durumunda şu önerilerde bulundu:
Çocukla anne/baba ile ilgili konuşurken kişisel duygu ve düşüncelerinizi onlara yansıtmayın.
Çocuğunuzu “taraf” seçmeye zorlamayın.
Çocuğunuzla doğru, açık, net bir iletişim kurmaya özen gösterin.
Çocuğunuzla özel zamanlar geçirin.
Çocuğunuzla birebir zaman geçirdiğiniz gibi, sosyal ortamlarda da vakit geçirmeye çalışın.
Tek ebeveynle yaşıyor diye ona mahzun, üzgün, problemli çocuk gibi davranmayın, işlerinizin doğal akışını sürdürün.
Olası problemleri hemen “tek ebeveynli oluş”a bağlamaktan kaçının.
Baba/anne eksiğini aşırı çabayla kapamaya çalışmayın.
Çocuk üzerinden savaşmayın.
Uzakta olduğunuz zamanlarda da çocuğunuzla iletişimde kalın.
Uzaktaki anne/baba olarak yaşadığınız evde çocuğunuza ait özel eşyalar, oyuncaklar, kitaplar olmasına özen gösterin.
Uzaktaki anne/baba olarak çocuğunuzla olduğunuz zamanlarda onun tercihlerini de göz önünde bulundurmaya çalışın.
Uzaktaki anne/baba olarak evinizde çocuğunuza misafir muamelesi yapmayın.
İhtiyaç halinde uzman desteği almayı ihmal etmeyin.
