Psikolojik olarak kendinizi kötü hissettiğinizde ya da tam tersi pozitif durumlar yaşadığınızda yöneldiğiniz, sarıldığınız birçok şey vardır. Bunlardan birisi de yemek yemektir. Öfkeli, stresli, kaygılı ve üzgün olduğunuz durumlar yaşayabilirsiniz. Bu durumların bazıları sizin kontrolünüzde olurken, bazıları da kontrolünüz dışında gelişir. Bir arkadaşınızla yaşadığınız problem sizi üzgün hissettirdiyse, bu olumsuz duyguyu arkadaşınızla konuşup aranızdaki problemleri çözebilirsiniz. Ya da eşinizin evdeki sorumlulukları almadığını düşünüyorsanız, bunu çözüme kavuşturabilirsiniz. Fakat koronavirüs gibi kaygınızın yüksek olduğu süreçlerde kontrolünüz dışında durumlar gelişebilir. Hayat standartlarınızı, aktivitelerinizi ve çalışma koşullarınızı değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. Aslında tam anlamıyla güvenli alanınız dışına çıkmanız gerekebilir. Özellikle eşinizden, arkadaşlarınızdan göremediğiniz ilgi ve sevgi eksikliğini, yemek yiyerek doldurmak istiyor olabilirsiniz. Uzun zamandır diyet yapıyorsanız ve istediğiniz kiloya yaklaşmanıza çok az kalmışken bir şeylerin sizi engellediğini düşünüyorsanız, bunların nedeni duygusal olabilir.
Aç olmadığınız halde yemek yeme isteğiniz mi var?
Duygusal yeme bozukluğu yaşayan kişiler, sürekli yemek yeme ihtiyacı içerisinde olduklarını farketmeyebilirler. Fakat sonrasında gerçekleşen suçluluk duygusu, bunu ilk önce engellermiş gibi gözükse de, böyle bir olumsuz durum sonrası negatif duygularla bu istek geri gelir. Kilo almanın nedenleri fazladır. Fakat kontrolünüz dışında gelişen duygusal nedenler, bize pozitif ya da negatif duygular yaşatarak önüne geçilemeyecek bir isteğe sürükleyebilir. Örneğin; koronavirüs sürecinde kaygı seviyeniz yükseldi. Her haber izlediğinizde bu seviye yükseliyor ve yeni yemek yemenize rağmen atıştıracak bir şeyler ararken buluyorsunuz. Ardından bir şeyler atıştırıyorsunuz.
Bu örnekte, kaygı seviyenizin yükselmesi sonucu yaşadığınız olumsuz düşünceler ve atıştırdığınız yiyecekler arasında bir bağlantı kuruluyor. Zihninize kaydolan bu süreç sonrasında, kaygınızın yükseldiği her an zihniniz sizi bir şeyler atıştırmaya itiyor.
Duygusal yeme bozukluğunun çeşitleri nelerdir?
– Yalnızlık, stres, kaygı, ilgisizlik ve sevgisizlik içeren duygularla baş edebilmek için yemek,
– Mutluluk, kutlamalar, keyif gibi durumlar için ödül olarak değerlendirilen pozitif durumlar sonucunda yemek
Koronavirüs sürecinde, duygusal yeme durumunun negatif etkileri çerçevesinde negatif duygular yaşayarak sürekli yeme isteğini yaşıyor olabilirsiniz. Belirsizliğin vermiş olduğu stres ve kaygıları bastırmak için yemek yeme isteğiniz gitgide artabilir. Kontrol dışı geliştiği için bununla baş edemeyebilirsiniz. Ama yapmanız gerekenleri uygulayarak bu durumu daha hafif atlatabilirsiniz.
Kendinizi kandırmayın
– Bir şeyleri kutlamak için aç olmadığınız halde tekrar yemek yediniz fakat kutlama durumundan sonra tekrar yemek yemeniz mutluluğunuzu arttırmıyor.
– Kendinizi iyi hissetmediğiniz zaman yemek yemeniz, yaşadığınız durumu çözmüyor.
– Hayattan zevk almak için yapabileceğiniz tek şey yemek yemek değil.
– Cinsellikle ilgili korku yaşıyorsanız, sürekli yemek yemeniz sonucu kilolu olmak bu korkuyu çözmüyor.
– Koronavirüs sürecinden daha çok yemek yediğiniz zaman kurtulamıyorsunuz.
Duygusal yemeyi engellemek için neler yapılmalı?
– Yaşadığınız pozitif ya da negatif duyguları keşfedin. Bunların ne kadar farkında olursanız, yemek yemenin bu duygulara etkisinin olmadığını görebilirsiniz.
– Eğer sizi kaygılandıran şey virüsün belirsizliği ise, virüsten korunmak için neler yapmanız gerektiğini tekrar gözden geçirebilirsiniz.
– Bize kolay gelen ayakta atıştırma davranışına son verin. Bu davranışı bırakınca rastgele yediğiniz şeyleri dengeli hale getirebilirsiniz.
– Göz önünde yiyecek bırakmayın ki sürekli yiyeceklere maruz kalmayın. Maruz kaldığınızda, olumsuz durumlar yaşayınca ilk aklınıza gelen şey yemek olur.
– Evde sağlıksız yiyecekleri (cips, çikolata, kraker) bulundurmamaya özen gösterin. Bunu tek başınıza yapamıyorsanız eşinize sağlıksız yiyecekler almaması konusunda yardım istediğinizi belirtin.
– Negatif duygular yaşadığımızda, yemek yemek yerine sizi rahatlatacak aktivitelere odaklanın.
– Egzersiz yaparak; stresliyken artan kortizol seviyenizi düşürün ve iştahınızı dengede tutun.
– Duygularınızı keşfetme, olumsuz durumlarda alternatifleri görememe, yemekten kendinizi alıkoyamama gibi problemlerle tek başınıza baş edemiyorsanız, terapi desteği almaktan çekinmeyin.
