Bu muayene çoğu zaman, rahmin (uterus) ve fallop tüplerinin daha yakından incelenmesi amacıyla yapılır. Histerosalpingografi, rahmin (histero) ve fallop tüplerinin (salpingo) röntgen filmidir. X-ışın teknolojisini ve kadın üreme organlarına verilen, kontrast (normal olarak x-ışınlarıyla görülemeyen boşlukları/oluşumları görünür hale getiren) sıvıyı bir arada kullanarak, söz konusu organların iç yüzlerinin görüntülenmesini sağlar.
Histerosalpingografinin amacı
Histerosalpingografi doktora kadının fallop tüplerinin açık, şiş veya tıkalı olduğuna karar verme olanağını sağlar. Ayrıca rahmin boyutlarının, biçiminin ve yapısının incelenmesine de olanak verir.
Histerosalpingografi çekilmesi
Histerosalpingografi normal olarak radyoloji bölümünde çekilir ve yaklaşık 15 dakikada tamamlanır. Radyografinin çekilmesi çok çabuk gerçekleşir ama aletlerin yerlerine yerleştirilmesi gibi gerekli hazırlıklar, daha fazla zaman alır. Histerosalpingofrafide kullanılan farklı aletler vardır ama ilk basamak, daima aynıdır – bir spekulum yerleştirilerek rahim boynu, genellikle iyot çözeltisiyle dezenfekte edilir. Daha sonra serviks, aynı pozisyonda kalmasını sağlamak amacıyla bir çift küçük pensle tutulur. Bu sırada hasta, bir iğne batıyormuş hissine kapılabilir. Daha sonra diğer bir aletle yağ- veya su-bazlı bir boya (kontrast sıvı), serviksten girilerek rahim boşluğuna verilir. Basınç artırıldığında boya, fallop tüplerinden geçerek sonunda karın boşluğuna girer. Kontrast maddenin bu şekilde ilerlemesi, uterus boşluğunun biçiminin ve yapısının incelenmesine, ayrıca fallop tüplerinin açık olup olmadığının değerlendirilmesine yardım eder. Kontrast sıvının izlediği yolun aşama aşama çok sayıda radyografisi çekilir; sonuçlar, renkli kontrast sıvı rahim boşluğunu doldurup fallop tüplerinin ucundan karın boşluğuna doğru taştığı ve tüplerin açık olduğunu (veya olmadığını) doğruladığı için ‘dolma ve taşma’ olarak adlandırılır. Bu test sırasında tüpler basınç altında gerildiğinden bazen, açık oldukları halde ‘tıkalı’ gözükebilir. Kesin sonuçlar bu nedenle yalnızca, böyle bir gerilme olmadığı sürece elde edilebilir. Histerosalpingogramda anormallikler varsa daha sonra, bu sonuçları doğrulamak veya reddetmek amacıyla genellikle görsel bir operasyon yapılır.
Histerosalpingografinin olası bazı yan etkileri:
- kramp (menstruasyon ağrısına benzetilebilir)
- vajinadan kan kaybı (genellikle kısa sürer)
- sersemleme hissi veya bazen kısa süreli bayılma (‘vazovagal kollaps’)
- Çok seyrek olarak, komplikasyonlar görülebilir:
- kontrast sıvısına karşı alerjik reaksiyon
- enfeksiyon
Prosedürden kaynaklanabilecek enfeksiyonlardan sakınmak için hastalara bazen antibiyotik reçete edilir. Ayrıca tetkik öncesinde ibuprofen gibi bir ağrı kesici alınması, ortaya çıkabilecek rahatsızlık hissini sınırlar. Tetkik sırasında özellikle su-bazlı değil de yağ-bazlı çözelti kullanılırsa, fertilitenin artması şeklinde, olumlu bir ‘yan etki’ ile karşılaşmak mümkündür. Uzmanlara göre histerosalpingografi; fallop tüplerini yıkamakta, olasılıkla doğrultmakta, tüplerdeki titrek tüyleri (cilia) uyarmakta veya servikal mukusu olumlu etkilemektedir. Doktorlar şimdilerde bunu, daha ayrıntılı olarak araştırmaktadır.
