Vücutta idrarı depolayan organa mesane adı verilmektedir. Böbreklerde üretilen idrar, üreter adı verilen iki kanalla mesaneye inmektedir. Kas dokularından ulaşan mesane yaklaşık 500 ml sıvı alabilen esnek bir torba gibi düşünülebilir. Mesane, çeşitli katmanlardan oluşmaktadır ve mesane kanseri tedavisinin planlanmasında kanserin bu katmanlara yakınlığı önem taşımaktadır. Mesane kanseri, 30 yaş altı kişilerde nadir olarak görülmektedir. Erkeklerde mesane kanserine rastlanma sıklığı kadınlara kıyasla daha fazladır.
Sigara kullanımı ve kimyasallara maruz kalmak mesane kanseri oluşumuna neden olan ana risk faktörleridir. Sigaradaki kimyasalların idrarda son bulması nedeniyle, bu kimyasallar mesanede etkileşime girmekte ve mesane kanserine neden olmaktadır. Endüstriyel bazı kimyasalların da aynı etkiye neden olduğu bilinmektedir.
Gelişmekte olan ülkelerde rastlanan bilharzios gibi parazit kaynaklı mesane enfeksiyonları da mesane kanserine zemin hazırlayan risk faktörleri arasındadır.
Mesane Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Mesane kanserini düşündüren en yaygın belirti kanlı idrar yapılmasıdır. Hematuria olarak adlandırılan idrarda kan görülmesi sürekli olmayabileceği gibi ağrılı bir durum da değildir. Arada bir de olsa idrarda kan görülmesi durumunda hemen bir üroloji uzmanına başvurulmalıdır.
Ayrıca, çok sık ya da ani idrara çıkma ihtiyacı hissedilmesi, idrar yapma sırasında ağrı olması da daha çok idrar yolları enfeksiyonu halinde görülse de mesane kanserine işaret edebilmektedir.
Mesane Kanseri Tanısı Nasıl Koyulur?
Mesane kanseri araştırmasına, hastanın ayrıntılı olarak öyküsü alınarak ve fiziksel muayene ile başlanmaktadır. Sigara kullanımı ya da kimyasallarla çalışma durumu var ise bunların sorgulanması gerekmektedir. Hematuria yani idrarda kan görülmesi durumu mesane kanseri belirtisi olabileceği gibi, idrar yollarının herhangi bir yerinden de kaynaklanabileceği için, üreterler, böbrekler ve mesanenin ultrasonografi ya da üriner tomografi ile görüntülenmesi istenmektedir.
Mesane kanseri tanısında en çok yararlanılan yöntem sistoskopidir. Sistoskopi, optik bir araç kullanılarak mesane içinin görüntülenmesi işlemidir ve lokal anestezi ile muayenehane ortamında yapılabileceği gibi genel anestezi ile ameliyathane ortamında da yapılabilmektedir. Sistoskop olarak adlandırılan optik cihaz, üretradan geçirilerek mesaneye ilerletilmekte ve böylece mesane iç yüzeyi kanserli doku olup olmadığı konusunda ayrıntılı olarak taranabilmektedir.
Yapılan incelemelerde tümör varlığı belirlenmesi halinde tümörün görünümü, sayısı, yeri ve boyutları gibi özellikler kaydedilerek rezetoskop adı verilen cihaz kullanılarak tümörler çıkarılmaktadır. Rezektoskop kullanılarak gerçekleştirilen bu işlemin genel ya da spinal anestezi altında yapılması gerekmektedir. Rezektoskop cihazı, sistoskopa benzeyen bir cihazdır ancak ucunda dokuların çıkarılmasında kullanılan hareketli ve içinden akım geçirilebilen tel bir yarım halka bulunmaktadır. Trans Uretral Rezeksiyon (TUR) olarak adlandırılan bu işlemle çıkarılan doku patolojik incelemeye gönderilmekte ve patolojik incelemeden alınan sonuç doğrultusunda tedavi programı geliştirilmektedir.
Mesane Kanseri Tipleri Nelerdir?
Kas-invazif olmayan (yüzeyel) mesane kanseri; henüz mesane zarının ötesine geçmemiş erken bir kanser çeşididir. Genellikle küçük gelişimler halinde izlenen kanserli hücreler cerrahi müdahale ile alınabilmektedir. Kas-invazif olmayan mesane kanserlerinin bazıları cerrahi müdahale sonrasında tekrarlamazken; karsinom in situ (CIS) olarak adlandırılan tümörler genellikle tekrarlamaktadır. Yüksek dereceli T1 tümörü olan CIS, yüzeyel bir kanser çeşidi olmakla birlikte çok hızlı büyümektedir. Bu tür kanserlerin tedavisi düşük riskli mesane kanserine göre çok daha zordur ve yoğun bir tedavi programına ihtiyaç duyulmaktadır. CIS teşhisi koyulup tedavi görülmesinden sonra tekrarlamaması durumunda bile riskin hep devam edeceği bilinmeli ve düzenli olarak tarama yaptırılmalıdır.
İnvazifMesane Kanseri;
İnvaziv mesane kanserleri T2-T4 ve bazı yüksek dereceli T1 tümörlerdir. Bu tümörler yüksek nüks oranına sahip olup kas tabakası ve derin mesane dokularına yayılma eğilimi gösteren tümörlerdir. Tedavide ilk aşama hastalığın evrelendirilmesidir. Evrelendirldikten sonra tedavi seçeneği belirlenir. Evrelendirmede ek olarak uzak organ yayılımını belirlemek amacı ile akciğer ve karın tomografisi gerekirse kemik taraması yapılmalıdır.
Lokal İnvaziv Mesane Kanserinde Tedavi
Bu hasta grubu mesane kas tabakasına tümörün yayıldığı hasta grubunu oluşturur. T2ve T3 hastalar bu gruba girerler. Bu hastalarda altınstandart tedavi Radikals istektomi ve üriner diversiyondur.
Radikal sistektomi
Lokal invaziv hastalarda küratif tedavi için altın standart yöntemdir. Radikal sistektomi erkeklerde mesanenin, prostatın ve çevre yağ dokularının, bölgesel lenf düğümlerinin kadınlarda mesane, uterus (rahim), overler yumurtalıklar) bölgesel lenf düğümlerinin ve çevre yağ dokularının çıkarılması işlemidir. Genel anestezi altında uygulanan ağır bir cerrahi müdahaledir. Deneyimli kişiler tarafından yapılması başarı şansını artırmaktadır. Radikal sistektomi ye ek olarak hastalarda idrarın dışarıya alınması için iki seçenek bulunmaktadır. Birincisi ve en yaygın uygulananı ileal konduit denilen hastanın bağırsak parçası kullanılarak idrar kanallarının bu parçaya eklenip idrarın dışarı alınması işlemidir. Diğer bir seçenek ise ortotopik mesane denilen bağırsaktan yapılan mesanedir. Bu işlemde hastanın cildinden bağırsak parçası dışarı çıkmaz. Normal idrar kanalından idrarını yapabilir ancak bu işlemin ileal loopa göre bazı dezavantajları vardır.
Radikal sistektomi açık yolla yapılabileceği gibi karın duvarından 4-5 delik açılarak laparoskopik denilen yöntem ilede yapılabilmektedir.
Parsiyel Sistektomi
Mesanenin tamamının değil yalnızca belli bir kısmının çıkarılması işlemidir. Eğer tümör tek odakta veya mesane kubbesine yerleşmiş ise uygulanabilir. Parsiyel sistektomi sonrası üriner diversiyon gerekmez.
Adjuvan Radyoterapi ve Kemoterapi
Lokal invaziv mesane kanserlerinde sistektomi sonrası eğer lenf düğümlerinde tutulıum var ise Ya da tümör çevre dokulara invaziv ise uygulanabilir.
Metastatik Hastalık
Mesane kanseri kemoterapiye hassadır. Metastatik hastalıkta veya genel durumu bozuk olan hastalarda radyoterapi ve kemoterapi uygulanabilir. Makroskobik (gözle görülen) hematüri hemoglob (mesanenin kan pıhtısı ile veya tümör dokuları ile dolması), massif kanama ile birlikte görülen anemi gibi durumlarda acil işlem yapılmalıdır. Transuretral koterizasyon, anjioembolizasyon palyatıif olarak uygulanabilir. Eğer aşırı kanama varsa kanamdan koruma amaçlı sistektomi yapılabilir.
Mesane Kanseri Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Mesane kanseri belirtileri, idrar yollarına yönelik sorunlarla karıştırılabildiğinden; hastanın durumunu ve şikâyetlerini hekime iyi aktarması son derece önemlidir. Şikayetlerin aktarılması sırasında; sigara kullanımı, kimyasal maddelere maruz kalma durumu, aile öyküsü gibi konularda doktor tarafından yöneltilecek sorulara titizlikle cevap verilmelidir. Tanının koyulmasında, hastanın şikâyetlerini doğru iletebilmesi önemli bir yer tutmaktadır.
