Uyku, kişinin sağlıklı bir yaşam geçirebilmesi için, sağlıklı olarak geçirmesi gereken günün üçte birini kapsayan, vücudun dinlenme ve yenilenme dönemidir.
Uyku kalitesini dolayısı ile insan sağlığını bozan seksenden fazla uyku hastalığı vardır. Uyku bozuklukları gündüz uykululuğa ve dikkat dağınıklığına neden olarak trafik kazaları ve iş kazalarına neden olan bir halk sağlığı sorunudur.
Uykuda yeme bozukluğu, uykuda yürüme, altını ıslatma, kabuslar, uykuda bacak hareketleri, uyku apnesi gibi uyku bozuklukları uykuyu kesintiye uğratarak kalitesini bozar. Hayati tehlikesi olan uyku apnesini daha detaylı anlatmak hastalarda bu belirtilerin olup olmadığını sorgulamak, ve uyku apnesinin sonuçlarını bilmek koruyucu hekimlik açısından faydalı olacaktır.
Horlama uykuda solunum bozukluğunun habercisidir. Daralan hava yolundan nefes almak için kişi aşırı bir güç harcamakta ve dar bir yoldan geçen hava horlama sesine neden olmaktadır.
Dünyanın çeşitli yerlerinde yapılan araştırmalarda horlama erişkinlerin %10-30 unda saptanmıştır. Türkiye’de bu oran % 26 olarak bildirilmiştir. Horlayan her 100 kişiden birinde uyku apnesi de bulunmaktadır. Aşırı horlaması olan, aşırı kilolu, çene yapısı küçük, boyun yapısı kısa ve kalın olan kişilerde bu risk daha fazladır.
Uyku apnesi olan kişiler gece düzenli nefes alamazlar bunun sonucu olarak dokulara yeterli oksijen taşınamaz, ertesi gün yorgun ve uykulu olurlar.
Apnelerin varlığı; hipertansiyon, kalp yetmezliği, kalp krizi ve felç gibi hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur. Ayrıca hipertansiyon ve diyabet hastalığı mevcut ise bunların kontrol altına alınmasını zorlaştırır, tekrarlayan felçlere, kalp krizlerine neden olabilir.
Gündüz uykululuğu iş kazalarına, trafik kazalarına neden olabilir.
Horlayan bir kişide horlama kesilir bir süre sonra derin ve gürültülü bir horlama sesi ardından kişi tekrar nefes almaya başlar. Bu durum uyku apnesi için çok tipik bir durumdur.
Uyku sırasında tüm kaslar gibi solunum kasları da gevşer, ancak normal insanlarda bu durum soruna neden olmaz. Bazı hastalarda bu gevşeme daha belirgindir ve bu gevşeme solunumu zorlaştırarak horlama ve uyku apnesine neden olur.
Hastanın gündüz aşırı uykululuğunun tespiti, apnenin derecesi ve tipinin tayini amacıyla polisomnografi tetkiki yapılır (resim 1)
Polisomnografi tetkiki bu sistemin bulunduğu hastanelerde veya taşınabilir cihazlar ile evinizde, hastanın vücuduna uyku ve solunumu kayıt edebilmek için bazı elektrotlar yerleştirilerek yapılır.Tüm gece uykuda yapılan polisomnografi tetkiki bu konuda uzman hekim tarafından değerlendirilerek; solunum durmalarının süresi, sıklığı ve bu sırada ortaya çıkan normal dışı bulgular hastaya rapor halinde bildirilir. Bu sonuçlar tedavinin nasıl yapılacağı hakkında önemli bilgiler vermektedir.
Bu test bir uyku merkezi yerine evinizde kendi yatağınızda yapılabilir. Uluslar arası standartlara uygun taşınabilir uyku cihazları ile tüm gece deneyimli uyku teknisyeni gözetiminde kendi yatağınızda hastane stresine girmeden doğal uykunuzda bu uyku test yapılarak sağlıklı sonuçlar elde edilir.Polisomnografi kayıtlarınız bu konuda uzman hekim tarafından incelenip analiz edilerek uyku testi raporunuz hazırlanır. Sonuçlarınıza göre hekiminiz cerrahi tedavi, ilaç tedavisi, ağız içi aparey , mekanik ventilasyon tedavisinden uygun olanını size önerir.
►Şiddetli horlama var ise,
►Uykudan boğulma hissi ile uyanıyorsa ,
►Yakınları tarafından uykuda nefesinin durduğu söyleniyor ise ( tanıklı apne),
►Gün içinde isteği dışında uyuklama hali oluyor ise,
►Sabah uykusunu alamadan, yorgun, ağız- burun kuruluğu ile uyanıyorsa,
►Her sabah baş ağrısı ile uyanıyorsa,
►Diyet ve ilaçlara rağmen düzene girmeyen tansiyon ve kan şekeri yüksekliği problemi varsa,
Bu kişide uyku apnesi olabilir muhakkak polisomnografi testi yapılması gerekir.
